Η art therapy για άτομα με εξαρτήσεις (ουσίες, αλκοόλ, τυχερά παιχνίδια, διαδίκτυο κ.λπ.) αποτελεί μια σημαντική συμπληρωματική θεραπευτική προσέγγιση που βοηθά στην αυτοέκφραση, επεξεργασία τραυμάτων και ενίσχυση της αυτογνωσίας, χωρίς απαραίτητα τη χρήση του λόγου.
🎯 Σκοπός της art therapy στις εξαρτήσεις:
- Επεξεργασία συναισθημάτων που σχετίζονται με την εξάρτηση (ντροπή, θυμός, ενοχή, πόνος).
- Ανάδειξη υποσυνείδητων προτύπων και τραυμάτων, που δεν εκφράζονται λεκτικά.
- Ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της προσωπικής ταυτότητας, πέρα από τον ρόλο του «εξαρτημένου».
- Αντικατάσταση της εξαρτητικής συμπεριφοράς με δημιουργική, παραγωγική έκφραση.
🧠 Πώς λειτουργεί:
Η δημιουργική διαδικασία ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη συναισθηματική ρύθμιση, την αυτοπαρατήρηση και την εσωτερική ενόραση — στοιχεία απαραίτητα στην απεξάρτηση.
🖌️ Παραδείγματα συνεδριών art therapy:
- “Το πρόσωπο της εξάρτησης”
- Δημιουργία ενός συμβολικού πορτρέτου της εξάρτησης: πώς τη βλέπει το άτομο, τι μορφή παίρνει.
- “Πριν – Τώρα – Μετά”
- Τριμερής απεικόνιση της ζωής: προ εξάρτησης, κατά τη διάρκεια, και όπως την οραματίζεται μετά την αποθεραπεία.
- Κολλάζ συναισθημάτων
- Χρήση εικόνων/λέξεων από περιοδικά για να εκφραστούν δύσκολα συναισθήματα.
- Ημερολόγιο τέχνης (art journal)
- Καθημερινή καταγραφή της ψυχολογικής πορείας με εικόνες, χρώματα και σύμβολα.
- “Το δέντρο της ζωής”
- Ρίζες (τραύματα), κορμός (παρόν), κλαδιά (ελπίδες/στόχοι).
📍 Πού εφαρμόζεται:
- Θεραπευτικές κοινότητες
- Ψυχοθεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης (π.χ. ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ)
- Νοσοκομειακές μονάδες ή ΜΚΟ
- Ιδιωτικά γραφεία art therapists
👩🎨 Ρόλος του θεραπευτή:
Ο art therapist δεν “ερμηνεύει” τα έργα με αυθαίρετο τρόπο, αλλά συνεργάζεται με τον θεραπευόμενο για να βρουν νόημα και προσωπικό συμβολισμό πίσω από κάθε δημιουργία. Η διαδικασία είναι μη επικριτική, υποστηρικτική και επιτρέπει στον θεραπευόμενο να βρει δική του φωνή.
Αν σε ενδιαφέρει να εφαρμόσεις art therapy σε συγκεκριμένο πλαίσιο (π.χ. θεραπευτική ομάδα, ατομικές συνεδρίες, φυλακή ή Μονάδα Απεξάρτησης), μπορώ να σου ετοιμάσω σχέδιο συνεδρίας ή θεματικό κύκλο. Θες κάτι τέτοιο;